ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΟΜΙΛΙΑΣ
Κ. Μάλαμα : Διάθεση προεκλογικής ωραιοποίησης της ολέθριας κυβερνητικής δράσης σε σχέση με τα άτομα με αναπηρία.
Εισήγηση επί της αρχής στο σχέδιο νόμου “Αρχή της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, επικαιροποίηση της ορολογίας του Αστικού Κώδικα, του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, του Ποινικού Κώδικα, του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, του Κώδικα Συμβολαιογράφων και του ν.4478/2017, για την εναρμόνισή της με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία που κυρώθηκε με τον ν.4074/2012 και λοιπές διατάξεις για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη των ατόμων με αναπηρία”. Διαρκής Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης. 10.2.2023
Ευχαριστώ κύριε Πρόεδρε, κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι βουλευτές, επιτρέψτε μου κύριε συνάδελφε να σας πω ότι δεν είναι ότι δεν ψηφίζουμε μόνο αυτό το νομοσχέδιο, έτσι όπως το θέσατε είναι ότι δεν ψηφίζουμε το συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Δεν ψηφίζουμε κανένα νομοσχέδιο. Να το διευκρινίσουμε αυτό.
Το νομοσχέδιο που καλούμαστε να επεξεργαστούμε σήμερα, θα έπρεπε να το προσεγγίσουμε μέσα από ένα συνολικότερο πρίσμα αποτίμησης της θέσης των ατόμων με αναπηρία, στην ευρύτερη κοινωνική ζωή.
Να θέσουμε επί της αρχής δηλαδή, μια σειρά από κρίσιμα ερωτήματα και να αναρωτηθούμε, εάν το νομοσχέδιο αυτό, με τον φιλόδοξο τίτλο της ίσης μεταχείρισης και της διευκόλυνσης των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνική ασφάλεια και στην πρόσβαση στη δικαιοσύνη, ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Εάν καλύπτει ελλείψεις, αν θεραπεύει αβελτηρίες, παραλήψεις κι αδικίες ή όχι. Θα είχε νόημα επίσης, εάν προσεγγίζαμε τα συγκεκριμένα ζητήματα και μέσα από ένα πρίσμα αποτίμησης των όσων έπραξε ή δεν έπραξε η κυβέρνηση για τα άτομα με αναπηρία τα σχεδόν τέσσερα χρόνια που κυβερνά.
Για να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα θα ήταν χρήσιμο να επισημάνουμε ότι, ως προς τις διατάξεις του νομοσχεδίου, η κυβερνητική οπτική για την ίση μεταχείριση των ατόμων με αναπηρία είναι εξαιρετικά περιοριστική.
Τι προβλέπει το παρόν νομοσχέδιο; Μία νομοτεχνική προσθήκη σε ένα άρθρο, μία διάταξη για την έκδοση ενός Προεδρικού Διατάγματος, την ανάθεση σε έναν δικαστικό υπάλληλο της υποχρέωσης συνεπικούρησης των ατόμων με αναπηρία στις υποθέσεις τους με την δικαιοσύνη, την θεωρητική πρόσβαση σε νομική βοήθεια για τα άτομα με αναπηρία, και την, ορθή βεβαίως, διόρθωση μιας αναχρονιστικής, αντιεπιστημονικής, μειωτικής ορολογίας, σε σχέση με την αναπηρία, η οποία είχε παραμείνει ως κατάλοιπο στον αστικό κώδικα, στον κώδικα ποινικής δικονομίας, στον ποινικό κώδικα, στον κώδικα διοικητικής δικονομίας και στον συμβολαιογραφικό κώδικα.
Θα λέγαμε, λοιπόν, ως εισαγωγική παρατήρηση, ότι υπάρχει μια καταχρηστικότητα στον μεγαλεπήβολο τίτλο του νομοσχεδίου, ως προς την ουσία των διατάξεων του κι ενδεχομένως μια διάθεση προεκλογικής ωραιοποίησης της κυβερνητικής δράσης, η οποία σε σχέση με τα άτομα με αναπηρία ήταν και παραμένει ολέθρια όλα αυτά τα χρόνια.
Θα είχε, συνεπώς, νόημα να ξεκινήσουμε την συζήτηση του νομοσχεδίου απαντώντας σε ένα θεμελιώδες ερώτημα. Βελτιώθηκε ή επιδεινώθηκε η θέση των ατόμων με αναπηρία αυτά τα τέσσερα χρόνια; Η ερώτηση δεν είναι ούτε γενική, ούτε εκφεύγει της ύλης του νομοσχεδίου.
Η βασική ρύθμιση του νομοσχεδίου είναι η αυτή του άρθρου 3, με την οποία ορίζεται ότι για τα άτομα με αναπηρία καθορίζεται με νόμο η αρχή της ίσης μεταχείρισης στην κοινωνική προστασία, στην κοινωνική ασφάλιση, στην υγειονομική περίθαλψη, στις κοινωνικές παροχές και τις φορολογικές διευκολύνσεις, στην εκπαίδευση και σε αγαθά όπως η στέγη.
Εξαιρετική η διατύπωση, όμως, εντελώς αντίθετη με όλα όσα έκανε η κυβέρνηση αυτά τα τέσσερα χρόνια για τα άτομα με αναπηρία. Κι επιτρέψτε μου να μιλήσω με παραδείγματα.
Πρώτον, ως προς την ίση μεταχείριση στην κοινωνική προστασία. Εγκύκλιος Τσακλόγλου του 2021 για τις αναπηρικές συντάξεις και τις συντάξεις χηρείας. Περικόπτει τις συντάξεις χηρείας σε ανάπηρα τέκνα και ζητά χιλιάδες ευρώ από άτομα με αναπηρία, με χαμηλά εισοδήματα, ως αχρεωστήτως καταβληθέντα. Έχουμε πάρα πολλές τέτοιες περιπτώσεις που μας έχουν καταγγελθεί, έχουμε ασκήσει κοινοβουλευτικό έλεγχο για το θέμα κι ακόμα οι άνθρωποι βρίσκονται σε ομηρία.
Δεύτερον, ως προς την ίση μεταχείριση στην υγειονομική περίθαλψη. Ο Υπουργός Υγείας έχει αφήσει ολόκληρη την Χαλκιδική χωρίς παιδοψυχίατρο, αναπτυξιολόγο, με αποτέλεσμα οι γονείς δεκάδων παιδιών με ανάγκη ειδικών θεραπειών να πρέπει να πληρώνουν από την τσέπη τους τις θεραπείες αυτές στον ιδιωτικό τομέα και μάλιστα ταξιδεύοντας στη Θεσσαλονίκη.Επί 2 χρόνια θέτουμε το θέμα και στη Βουλή και στα μέσα ενημέρωσης κι η κυβέρνηση δεν ευαισθητοποιείται.
Τρίτον, ως προς την ίση μεταχείριση στις κοινωνικές παροχές και στις φορολογικές διευκολύνσεις. Έχουμε καταγγείλει επανειλημμένως την απαράδεκτη συμπεριφορά που υφίστανται άτομα με αναπηρία στις επιτροπές πιστοποίησης της αναπηρίας, όπου άνθρωποι με σοβαρές παθήσεις, μη αναστρέψιμες, αντιμετωπίζονται με απαράδεκτο τρόπο, βιώνοντας τεράστια πίεση για να αποδείξουν κάθε χρόνο την αναπηρία τους. Άνθρωποι μένουν απλήρωτοι επί μήνες, μέσα σε ένα κυκεώνα γραφειοκρατίας. Έχουμε αναρίθμητες τέτοιες περιπτώσεις κι έχουμε επανειλλημένα καταγγείλει αυτή την κατάσταση, χωρίς να συγκινηθεί κανείς.
Ως προς τις φορολογικές διευκολύνσεις, εκεί η υποκρισία σας δεν έχει όριο. Αντιμετωπίσαμε περίπτωση ανθρώπου με τετραπληγία, όπου η εφορία του ζητάει να επιστρέψει χιλιάδες ευρώ, ως φόρο πολυτελείας για το αναπηρικό αυτοκίνητο του, επειδή αυτό είναι πάνω από 1400 κυβικά, για να μπορεί να μεταφέρει σε αυτό το αμαξίδιο του. Και στο θέμα αυτό ασκήσαμε κοινοβουλευτικό έλεγχο και δεν δώσατε λύση.
Τέταρτον, λέτε για ίση μεταχείριση στην εκπαίδευση. Κι εδώ βέβαια η υποκρισία περισσεύει. Προφανώς γνωρίζετε ότι σε πάρα πολλούς Νομούς, όπως της Χαλκιδικής για παράδειγμα, υπάρχουν ελάχιστα ειδικά σχολεία και παιδιά με αναπηρία από απομακρυσμένα χωριά, για να φτάσουν στα σχολεία, αυτά πρέπει να διασχίζουν μια διαδρομή 150 χιλιομέτρων κάθε μέρα, χωρίς να υπάρχει κάποιος τρόπος μεταφοράς πλην του ιδιωτικού αυτοκινήτου. Δεκάδες παρεμβάσεις και σε αυτό το θέμα και κανείς δεν ενδιαφέρθηκε μέχρι σήμερα.
Πέμπτον και τελευταίο, η πρόσβαση στη στέγη. Ξέρετε ότι σε πάρα πολλούς Νομούς καισε ολόκληρη την Χαλκιδική δεν υπάρχει ούτε μία δημόσια δομή υποστηριζόμενης διαβίωσης για τα άτομα με αναπηρία; Το ξέρετε ότι δεν υπάρχει ούτε ένας δημόσιος χώρος φιλοξενίας για τα άτομα με αναπηρία χωρίς οικογένεια;
Αυτά είναι τα δεδομένα από την πραγματική ζωή. Εσείς λέτε ότι μέσα από αυτό το νομοσχέδιο θα τα αλλάξετε, με την έκδοση ενός Προεδρικού Διατάγματος που θα ρυθμίζει, διαβάζω τη διατύπωση : “τα μέτρα που είναι αναγκαία για την αποτελεσματική και χωρίς διακρίσεις πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία ή χρόνια πάθηση στους τομείς της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του νόμου 4443/2016”, δηλαδή σε αυτά τα θέματα που μόλις προαναφέραμε. Αν αυτό δεν είναι εμπαιγμός, αν αυτό δεν είναι, ας το πούμε ήπια, προσπάθεια ωραιοποίησης τότε τι είναι;
Με το νομοσχέδιο, λέτε επίσης ότι θα διασφαλίσετε την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία στη δικαιοσύνη και προτείνετε δύο μέτρα. Την επέκταση του θεσμού της νομικής βοήθειας στα άτομα με αναπηρία και τον ορισμό ενός δικαστικού υπαλλήλου ως υπεύθυνο για ζητήματα πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στη δικαιοσύνη.
Και τα δύο αυτά μέτρα, προφανώς το ξέρετε κι εσείς, δεν επαρκούν ούτε στο ελάχιστο. Ως προς τη νομική βοήθεια, γνωρίζουμε όλοι πόσα προβλήματα αντιμετωπίζει, πόσες φορές έχουν μείνει οι δικηγόροι που την παρέχουν χωρίς τις αποζημιώσεις τους. Ο Δικηγορικός Σύλλογος της Χαλκιδικής μας το έχει επισημάνει με επίταση ότι οφείλεται σε δικηγόρους η αποζημίωση αυτή για πάρα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.
Όσον αφορά τον δικαστικό υπάλληλο που θα προσπαθεί να συνεπικουρεί τα άτομα με αναπηρία, ξέρετε ότι είναι αδύνατον να μπορέσει να λειτουργήσει με αποτελεσματικότητα, μέσα σε αυτό το πλαίσιο δυσλειτουργιών, καθυστερήσεων και γραφειοκρατίας της δικαιοσύνης, ενώ θα απαιτηθούν και ιδιαίτερες γνώσεις και δεξιότητες που δεν είναι σαφές αν υπάρχουν αυτές.
Σε κάθε περίπτωση, το να εναποθέτουμε την ελπίδα μας σε ένα δικαστικό υπάλληλο, για να διασφαλιστεί η πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία στη δικαιοσύνη είναι σαν να προσπαθούμε να αδειάσουμε τον “Πίθο των Δαναΐδων”, επιτρέψτε μου την έκφραση, “με ένα κουταλάκι”.
Ως προς τις διορθώσεις των αντιεπιστημονικών κατάλοιπων αναπηροφοβικών όρων από τους Κώδικες, προφανώς και όλοι μας συμφωνούμε σε αυτό. Σίγουρα, όμως, και αυτές οι ρυθμίσεις θα μπορούσαν να έχουν έρθει πολύ νωρίτερα, με δεδομένο ότι το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει ψηφίσει 27 νομοσχέδια από τον Αύγουστο του 2019 μέχρι και σήμερα. Άρα, λοιπόν, θα πρέπει να μας προβληματίσει το γιατί καθυστέρησε τόσο αυτή η πρωτοβουλία και γιατί χρειάστηκαν 27 νομοσχέδια και σχεδόν τέσσερα χρόνια για να φτάσουμε στο αυτονόητο.
Κλείνοντας, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι αν θέλουμε να είμαστε αποτελεσματικοί στην επίλυση των προβλημάτων των ατόμων με αναπηρία, θα πρέπει να αποφεύγουμε τις ωραιοποιήσεις και τις θριαμβολογίες. Το σημερινό νομοσχέδιο δεν αποτελεί τομή, δεν επιλύει τα προβλήματα που ισχυρίζεται ότι ρυθμίζει και κυρίως διογκώνει επικοινωνιακά παρεμβάσεις, οι οποίες όμως θα πρέπει να εμβαθύνουν πολύ περισσότερο για να μπορέσουν να αλλάξουν την εικόνα της ζωής και της καθημερινότητας των συμπολιτών μας με αναπηρία.
Σας ευχαριστώ