22.10.2019 Εισήγηση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο για τα αρχαία στις Σκουριές.

Εισήγηση Κυριακής Μάλαμα στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο σε σχέση με την διατήρηση του αρχαιολογικού χώρου των Σκουριών. 22.10.2019

Κυρίες και κύριοι, η αρχαιολογική σκαπάνη στις Σκουριές, παρόλα τα εμπόδια που ενδεχομένως κατά καιρούς συνάντησε η αρχαιολογική υπηρεσία, κατέδειξε ότι ο ευρύτερος χώρος αποτέλεσε ένα σημαντικό κέντρο μεταλλουργίας των μακεδονικών χρόνων. Τα ευρήματα που ανακαλύφθηκαν δείχνουν σταθερή εγκατάσταση ανθρωπογενούς δραστηριότητας, αντίστοιχης εκείνης του Λαυρίου, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι Σκουριές ήταν πιθανότατα ένα από τα σημαντικότερα μεταλλευτικά κέντρα του αρχαιοελληνικού κόσμου. Όσοι βιώνουμε την καθημερινότητα της βορειοανατολικής Χαλκιδικής γνωρίζουμε ότι τα τελευταία τουλάχιστον 40 χρόνια δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια εις βάθους μελέτης και ανασκαφής στην ευρύτερη περιοχή. Ως βουλευτής του Νομού Χαλκιδικής έχω ασκήσει κοινοβουλευτικό έλεγχο κι έχω τοποθετηθεί στην Ολομέλεια σχετικά με την ανάγκη να προστατευτούν οι αρχαιολογικοί χώροι που βρίσκονται εκεί, αλλά και να προχωρήσει σε βάθος το ανασκαφικό έργο. 

Για διάφορους λόγους, κυρίως όμως λόγω της τεράστιας πίεσης συμφερόντων, τα αρχαιολογικά ευρήματα υποβαθμίζονται επικοινωνιακά εδώ και χρόνια, κυρίως από πολιτικούς κι οικονομικούς παράγοντες, ενώ κατηγορείται συστηματικά η αρχαιολογική υπηρεσία για καθυστερήσεις κι εμπλοκές στην ανάπτυξη επενδύσεων και δη των μεταλλευτικών. Σε σχέση με τα αρχαιολογικά ευρήματα στις Σκουριές, είναι σαφές ότι θα πρέπει η αρχαιολογική έρευνα να εμβαθύνει. Όπως φαίνεται από τα πρώτα ευρήματα οι τόποι αρχαιολογικού ενδιαφέροντος στο χωρικό εύρος που σχεδιάζεται το υποέργο των Σκουριών είναι τουλάχιστον τρεις κι ενδέχεται ο αρχαιολογικός πλούτος που δεν έχει ακόμα εξερευνηθεί να παρουσιάζει πολύ σημαντικό ενδιαφέρον. 

Ταυτόχρονα, ήδη η εταιρία με τα έργα που έχει ξεκινήσει έχει αλλοιώσει τα χαρακτηριστικά των αρχαιολογικών και των γεωμορφολογικών ευρημάτων. Στο πλαίσιο αυτό η αρχαιολογική υπηρεσία οφείλει, στα πλαίσια της προστασίας του αρχαιολογικού πλούτου, να ξεκινήσει ένα διευρυμένο πρόγραμμα αρχαιολογικής ανασκαφής κι εντός των Σκουριών, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή, για την οποία υπάρχουν διαρκείς καταγγελίες πολιτών για σύληση αρχαιολογικών τόπων που είναι παρατημένοι εδώ και χρόνια.  

Ως προς το ζήτημα της μεταφοράς των μέχρι στιγμής ευρημάτων στις Σκουριές, θα πρέπει να τονιστεί ότι η μεταφορά τους έρχεται σε αντίθεση με προηγούμενη απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, η οποία είναι σαφής ως προς το γεγονός ότι εφόσον δεν ληφθεί οριστική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για το θέμα της μεθόδου μεταλλουργίας, δεν είναι δυνατόν να υπάρξει απόφασης μετακίνησης. Οφείλουμε να σεβαστούμε την προηγούμενη απόφαση του ΚΑΣ και ταυτόχρονα θα πρέπει η αρχαιολογική υπηρεσία και το υπουργείο να ερευνήσουν σε βάθος τον αρχαιολογικό πλούτο της περιοχής κι όχι να προκρίνεται η επιχειρηματολογία της εταιρίας. 

Σας καλούμε λοιπόν να παραμείνετε στη λογική της απόφασης του 2016 και να μην λάβετε καμία απόφαση μεταφοράς των αρχαιοτήτων των Σκουριών. Παράλληλα θα πρέπει να διενεργηθεί άμεσα αυτοψία σε βάθος διότι υπάρχουν σοβαρότατες καταγγελίες ότι πλησίον των αρχαιοτήτων έχουν τοποθετηθεί μπάζα κι ο χώρος ενδέχεται να έχει υποστεί εσκεμμένες καταστροφές. Θεωρούμε επίσης απαραίτητο να μην ληφθεί καμία απόφαση προτού ξεκαθαρίσει το ζήτημα της μεταλλουργίας στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο είναι κομβικό, καθώς διαφαίνεται ότι η εταιρία δεν μπορεί να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις της σε σχέση με την μεθοδολογία μεταλλουργίας κι άρα δεν είναι βέβαιο ότι το υποέργο των Σκουριών θα ξεκινήσει, εφόσον υπάρξει αρνητική απόφαση από το ΣτΕ.

Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω ότι θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε τις αρχαιότητες και την αρχαιολογική έρευνα, όχι ως πρόβλημα, όπως θέλει να το παρουσιάζει η εταιρία που κάνει τις εξορύξεις, αλλά ως κεφάλαιο για την Χαλκιδική. Η προστασία τους αποτελεί συνταγματικό καθήκον και δεν θα πρέπει να διολισθήσουμε στην επιχειρούμενη προπαγάνδα ότι οι συγκεκριμένες αρχαιότητες, εντός εισαγωγικών, “δεν είναι δα και η Ακρόπολη”. Στο πλαίσιο αυτό τασσόμαστε με την αναβολή της απόφασης μέχρι να τελεσιδικήσει το θέμα της μεταλλουργίας στο Συμβούλιο της Επικρατείας και ταυτόχρονα καλούμε το υπουργείο πολιτισμού να παρέμβει ενεργητικά για την διάσωση των αρχαιοτήτων σε όλη την αναφερθείσα περιοχή. Σας ευχαριστώ